Auteur: Eduard Esch – laatst bijgewerkt 20 april 2023

Witte aanslag op je tong ziet er niet alleen vies uit, de aanslag heeft ook een slechte invloed op je mondgezondheid en daarmee op je gebit. Een witte tong zorgt vaak voor een slechte adem en soms zelfs een vreemde smaak in je mond.

Dat is niet zo gek, want het witte of gelige laagje op je tong is een mix van bacteriën, speeksel en voedselresten. Net als tandplak, maar dan op je tong. Er zitten dan ook dezelfde schadelijke anaerobe bacteriën in, die suikers omzetten in zwavelverbindingen. Vooral in de zachte weefsels achter op je tong kan er een dikke laag witte aanslag blijven hangen, met zwavelgassen en een stinkende adem van dien.

Het goede nieuws is dat je zelf gemakkelijk iets kunt doen aan die vieze witte laag. Daarvoor gaan we kijken naar de factoren die een rol spelen bij het kweken van een witte tong.

1. Je mondhygiëne laat te wensen over

De hoeveelheid schadelijke bacteriën in je mond neemt toe als je je tanden niet goed poetst en de tandplak niet dagelijks uit de interdentale ruimten flost of ragert. Uiteindelijk zullen de bacteriën zich dan vestigen in het tongweefsel, waar ze voldoende plaatsen hebben om zich te voeden, te vermenigvuldigen en hun stinkende gassen te produceren. Naarmate het evenwicht van de mondflora verder verstoord raakt, groeit de witte aanslag uit tot een vieze dikke laag.

Tegelijkertijd zorgt een gebrekkige mondhygiëne voor een grotere kans op tandvleesontsteking. Ontstoken tandvlees in een feestje voor de schadelijke bacteriën in de mond, die zich vervolgens uitbreiden naar een andere plek waar ze zich goed kunnen vestigen: je tong.

2. Verkeerde mondverzorgings-producten

Zelfs als je dagelijkse mondhygiëne in orde is, kunnen de schadelijke bacteriën in de mond en dus ook op de tong gaan woekeren. Tandpasta en mondwater met bijtende of uitdrogende bestanddelen kunnen het evenwicht van de mondflora flink verstoren. De reden daarvan is dat antiseptische middelen als alcohol en triclosan niet alleen de schadelijke bacteriën bestrijden, maar alle microben. Chemicaliën als SLS (sodium lauryl sulfaat) en kunstmatige kleur- en smaakstoffen doen het natuurlijke evenwicht ook geen goed. Ook verzurende ingrediënten tasten het evenwicht van de mondflora aan.

3. Een ruwe tong

Nog afgezien van alle andere factoren, hoe ruwer je tong hoe meer bacteriën en voedselresten er tussen de tongpapillen kunnen blijven plakken. Zelfs bij mensen met een relatief gladde tong is de achterkant van de tong ruw door de aanwezigheid van tong- en smaakpapillen. Juist die achterkant van de tong wordt vaak over het hoofd gezien bij de dagelijkse mondhygiëne.

4. Een droge mond

Een tekort aan speeksel vormt altijd een bedreiging voor de mondgezondheid en een evenwichtige mondflora. Op den duur is dat slecht voor je gebit, maar eerder al liggen een witte tong en een slechte adem op de loer bij droge mondklachten.

Een tekort aan speeksel kan ontstaan door verschillende oorzaken, variërend van stress, ziekten, medicatie of medische behandelingen. Maar omdat het zuurstofrijke speeksel de natuurlijke bescherming van je gebit en mondholte vormt is het goed om aandacht te schenken aan droge mondklachten, door welke oorzaak dan ook.

5. Levensstijl gerelateerde factoren

Ongezonde gewoonten als roken, overmatige alcoholconsumptie en stress verstoren het natuurlijke evenwicht in de mond en bevorderen de groei van schadelijke bacteriën. Dit werkt een vieze witte tong in de hand, zeker ingeval van een combinatie van deze gewoonten.

Ook ongezonde voeding, lees: veel junkfood, werkt niet mee om de tong schoon en gezond te houden. Ongezond voedsel bevat bovendien vaak veel suikers en koolhydraten, die nu juist het voedsel zijn voor de schadelijke anaerobe mondbacteriën.

6. Ziekten

Hoewel de witte of gele aanslag in verreweg de meeste gevallen te herleiden is naar een verstoorde bacteriehuishouding in de mond, zijn er uitzonderingen. Een witte tong kan het signaal zijn van een infectie of andere aandoening.

Witte tong bij verkoudheid, allergie en griepklachten

Bij zware verkoudheid, griep of keelontsteking kan de mondflora tijdelijk zo ontregeld raken dat je een witte tong krijgt. Dit heeft te maken met de post-nasale drip, de natuurlijke afvoer van een teveel aan neusslijm via de keelholte. Het neusslijm bevat de bacteriën van de infectie, die achterop de tong belanden.

Orale schimmelinfectie

De gist Candida albicans maakt deel uit van de mondflora. Die kan zodanig verstoord raken dat het organisme als een schimmel gaat woekeren en de tong voorziet van een draderige witte laag. 

Candida albicans, vroeger ook wel spruw genaamd, komt vooral voor bij baby’s, ouderen, diabetici en andere mensen met een gebrekkige afweer. Ook kan de schimmel optreden na een antibioticakuur. Die heeft dan niet alleen de gewenste bacteriën gedood, maar ook de nuttige die de mondflora in evenwicht houden.

Een orale schimmelinfectie kan overigens heel goed samengaan met een teveel aan schadelijke bacteriën, die op hun manier bijdragen aan de witte aanslag op de tong. Met een orale schimmelinfectie moet je naar de huisarts.

Tongziekten

Verder zijn er nog de specifieke tongziekten, waarbij naast de witte of gelige aanslag ook andere symptomen aan de tong te zien of te voelen zijn. Bijvoorbeeld andere kleuren aanslag, blaasjes, wondjes of een een branderig gevoel. Ziekten die de kleur van de tong kunnen veranderen zijn bijvoorbeeld leukoplakie, orale lichen planus, mond- of tongkanker en syfilis. Ook in deze gevallen ga je uiteraard naar de huisarts.

Witte tong verhelpen: neem passende maatregelen

In de meeste gevallen is een witte tong een kwestie van een verstoorde bacteriehuishouding en is de witte aanslag snel te verhelpen. Aan de hand van de bovengenoemde factoren kun je bekijken welke maatregelen passend zijn om van je witte tong af te komen.

• Zorg ervoor dat je dagelijkse mondhygiëne perfect is. Poets je tanden 2 x per dag gedurende 2 minuten en reinig de interdentale ruimten dagelijks met flosdraad, tandenstokers of interdentale borsteltjes (tandenragers).

• Gebruik milde verzorgingsproducten die de mondflora niet verstoren. Voorbeelden zijn tandpasta en mondwater van JuliBrite en van RyttPro. De formules van beide merken zijn mondvriendelijk, maar reinigen je gebit effectief en verzorgen je tandvlees. Ook wordt de zuurgraad in de mond geneutraliseerd, wat meehelpt aan het tegengaan van witte aanslag op de tong.

• Breid je dagelijkse mondhygiëne uit met het reinigen van je tong om de witte aanslag van je tong te verwijderen. Nooit met je tandenborstel, maar met een tongschraper of een speciale tong-borstel. Nog beter is de combinatie van tongborstel en tongschraper in één. 

• Zowel JuliBrite als RyttPro hebben een Schone tong pakket, met zo’n effectieve dubbelzijdige tongreiniger en een middel dat samen met de borstelkant je tong tot diep in de tongpapillen reinigt. Uiteraard met respect voor de mondflora.

• Is de witte aanslag op je tong heel hardnekkig of wil je er gewoon sneller vanaf? Bergenfeld Tongue Serum na afloop van het reinigen van je tong geeft de schoonmaak nog een extra boost. Een paar druppels maken de schadelijke, geur-producerende bacteriën tussen de diepste tongpapillen onschadelijk. De effectieve formule van zink en gestabiliseerde chlorine dioxide respecteert uiteraard het natuurlijke evenwicht van de mondflora.

• Bekijk of er leefstijl gerelateerde factoren meespelen bij jouw witte tong. Rook je nog of drink je teveel alcohol? Hou daar dan mee op en zoek eventueel hulp als het je niet alleen lukt. Bekijk je voedingspatroon kritisch en pas het aan richting een gezonder dieet met veel groenten en fruit, weinig suiker en zetmeel en zo nu en dan een vette vis (zalm, makreel) in plaats van rood vlees. Drink ook voldoende water. Pak eventuele stressfactoren in je werk of privéleven aan en zorg voor voldoende beweging en rust.

• Geef aandacht aan droge mondklachten. Ongeacht de oorzaak van een droge mond, en of die al dan niet weg te nemen is, kun je de klachten minimaal verlichten. Kies voor mondvriendelijke tandpasta en mondwater, die de slijmvliezen niet nog verder uitdrogen. Hydrateer je mond en stimuleer de speekselaanmaak in de loop van de dag met Moist-R Moisturizing Mouthspray of Moist-R Hydrating Chewing gum. Ook zonder droge mondklachten helpen deze gezonde “tussendoortjes” met xylitol niet alleen mee om een witte tong te verhelpen, maar ook om cariës (gaatjes) en tandvleesontstekingen te voorkomen.

• Besteed extra aandacht aan je mondhygiëne als je verkouden bent, griep hebt of last van allergieën. Hou je neusholten schoon met TonsilFresh Nasal Sinus drops. De post-nasale drip voert dan weliswaar het overtollige neusslijm af, maar zonder nog de overmaat aan schadelijke bacteriën.

Met deze maatregelen moet je snel van je witte tong bevrijd zijn. Is dat na enkele weken niet gebeurd? Raadpleeg dan je tandarts of mondhygiënist. Of je huisarts, als je denkt dat er sprake is van een achterliggende aandoening.

Bronnen

National Library of Medicine: Relationship between halitosis and periodontal disease – associated oral bacteria in tongue coatings

National Library of Medicine: The effect of tongue scraper on mutans streptococci and lactobacilli in patients with caries and periodontal disease