Auteur: Elizabeth Telsa – laatst bijgewerkt 20 april 2023
Heb je last van een witte of gelige aanslag op je tong? Je wilt er waarschijnlijk snel vanaf, want aanslag op je tong vermindert je mondgezondheid en maakt je adem ook niet bepaald frisser. Het zier er ook nog eens onsmakelijk uit.
Het goede nieuws is dat dit meestal niet wijst op een ziekte en dat je heel gemakkelijk van die vieze aanslag af kunt komen.
Wat is witte aanslag op de tong?
Het witte of gelige laagje op je tong is een mengsel van speeksel, voedselresten en bacteriën. Vergelijkbaar met tandplak, maar dan op je tong. Tandplak moet je twee keer per dag verwijderen om tandsteen te voorkomen.
Tongplak kan geen tandsteen worden, maar kan wel zorgen voor mondproblemen zoals een slechte adem.
Net als in tandplak zetten de schadelijke anaerobe bacteriën suikers om in zwavelverbindingen, die een stinkende adem veroorzaken. De zachte weefsels, vooral achter op de tong kunnen ongemerkt een broeinest van bacteriën en hun zwavelgassen worden.
Wordt de witte aanslag op de tong dikker, dan kun je zelfs een vieze smaak in je mond krijgen. Die wordt vaak omschreven als een metaal-achtig of bitter. Dan is het hoog tijd om in te grijpen.
Een vieze smaak in je mond is niet prettig en belemmert bovendien het proeven van andere smaken. Daarbij kunnen anderen nog wel eens ruiken wat jij proeft. Een vieze smaak in je mond gaat niet altijd samen met een slechte adem. Toch is het verstandig om je tong te gaan reinigen als je last hebt van één of beide symptomen.
Hoe kom je aan die witte tong-aanslag?
Er zijn een aantal verschillende factoren die meehelpen aan het opbouwen van dit onsmakelijke witte laagje op je tong. Dit zijn de belangrijkste:
- Gebrekkige mondhygiëne. Als je je tanden niet iedere dag twee keer twee minuten zorgvuldig poetst en de interdentale ruimten niet reinigt met flossdraad of tandenragers, groeit de schadelijke bacterie-kolonie in je mond. Zij houden zich op op de gemakkelijkste plekken: op de grens van tanden en tandvlees, tussen je tanden en kiezen en in het tongweefsel. Het evenwicht van de mondflora raakt verstoord door de overmaat aan deze schadelijke anaerobe bacteriën.
- Agressieve bestanddelen in mondverzorgingsproducten. Als je dagelijkse mondhygiëne in principe in orde is, maar je gebruikt de verkeerde tandpasta en mondwater kan het evenwicht in de mondholte ook verstoord raken. Antiseptische middelen als alcohol en triclosan doden niet alleen de schadelijke bacteriën, maar ook de nuttige. Ook allerlei nare chemicaliën als SLS (sodium lauryl sulfaat) en kunstmatige kleur- en smaakstoffen worden aan veel tandpasta’s en mondwaters toegevoegd. Aansluitend hierop is ook de zuurgraad in de mond belangrijk voor een gezond evenwicht van de mondflora. Vermijd verzorgingsproducten met verzurende ingrediënten en kies voor mondvriendelijke producten die de zuurgraad neutraliseren. Voorbeelden zijn tandpasta en mondwater van JuliBrite en van RyttPro.
- Droge mond-klachten. Als je om wat voor reden dan ook te weinig speeksel in je mond hebt, loop je meer risico op witte of gele aanslag op de tong. Speeksel is de natuurlijke bescherming van je gebit en mondholte. Is er te weinig van, dan heeft dit direct consequenties voor de mondflora en de mondgezondheid. De mond verzuurt sneller en speekseltekort zorgt voor een toename van de schadelijke bacteriën die verantwoordelijk zijn voor witte tongaanslag.
- Ruwheid van de tong. Naast de bovenstaande factoren is het logisch dat hoe ruwer je tong is, hoe meer bacteriën en voedselresten er kunnen blijven plakken. Vooral de achterkant van de tong heeft bij de meeste mensen een erg ruwe textuur door tong- en smaakpapillen.
- Levensstijl gerelateerde factoren. Dat een gezonde levensstijl met gevarieerde voeding, voldoende beweging en rust belangrijk is voor je algemene gezondheid is algemeen bekend. Je leefstijl heeft ook grote invloed op je mondgezondheid en beïnvloedt het al dan niet optreden van witte tongaanslag. Zaken als roken, veel alcohol drinken, stress en ongezond eten werken bevorderen op het kweken van schadelijke bacteriën en daarmee vergroot je de kans op een vieze witte tong.
- Ziekten. Witte of gele aanslag is in verreweg de meeste gevallen een kwestie van een verstoorde bacteriehuishouding in de mond. Dat is onschuldig en met een paar simpele ingrepen te verhelpen. Een enkele keer kan een witte tong het signaal zijn van een infectie of een andere aandoening, die je mondgezondheid verstoren. Ingeval van verkoudheid, griep of keelontsteking kan de mondflora ook zodanig ontregeld raken dat je een witte tong krijgt. Gelukkig is dat maar tijdelijk, al is het wel goed om er aandacht aan te besteden. En dan zijn er nog de specifieke tongziekten, waarbij er behalve de witte of gelige aanslag nog meer symptomen zijn. Denk daarbij aan blaasjes, een gevoel van branderigheid en andere kleuren aanslag. Ziekten die het aanzien van de tong kunnen veranderen zijn bijvoorbeeld leukoplakie, orale lichen planus, mond- of tongkanker en syfilis. Het woekeren van de Candida albicans, ook wel orale schimmelinfectie genaamd, treedt nogal eens op na een antibioticakuur. Ook dit geeft de tong een wit aanzien.
Hoe krijg je dat vieze witte laagje van je tong?
Meestal is een witte aanslag op de tong onschuldig en kun je snel van een vieze smaak in je mond en/of een slechte adem af zijn. Heb je er nog geen last van? Dan kun je natuurlijk aan de slag gaan om deze klachten te voorkomen en je tong dagelijks reinigen.
Allereerst hoe je het niet moet doen: met je tandenborstel. Dat lijkt handig, in één moeite door met je tanden, maar dat is het niet. De borstelharen van je tandenborstel zijn bedoeld om tandplak van je tandglazuur te verwijderen, dat hard en glad is. Je tong bestaat uit zacht en ruw weefsel, heel anders dan tandglazuur. Dat vraagt dan ook om een andere behandeling. Bovendien is de kop van je tandenborstel te hoog en kun je er niet zonder kokhalzen mee achterop je tong komen.
Voor het reinigen van je tong gebruik je dus een speciaal instrument als een tongschraper of een speciale tong-borstel.
- De klassieke tongschraper is een boogvormige metalen strip met handvaten. Een voorbeeld hiervan is de Smellwin metalen tongreiniger. Later zijn ook de plastic tongschrapers op de markt gekomen. Zij hebben één handvat met aan het uiteinde een of meerdere boogjes, waardoor het instrument compacter is. Je reinigt je tong door de boog zo ver mogelijk achterop de tong te plaatsen en naar voren te trekken. Als je dit een aantal keren doet, zie je dat de witte tongaanslag aan de boog of boogjes blijft hangen.
- Een tongschraper is goed bruikbaar ingeval van lichte aanslag en zeker voor preventief gebruik. Maar als je last hebt van hardnekkige witte of gele aanslag op de tong is het beter om wat grondiger te reinigen. Dat kan met een speciale tongborstel. De fijne haartjes daarvan reinigen de tong perfect tussen de tong-papillen, zonder het zachte weefsel te beschadigen.
In de effectieve tongreinigers van JuliBrite en RyttPro Tongreiniger zijn de functies van tongschraper en -borstel gecombineerd. Je kunt je tong eerst borstelen met de bijbehorende JuliBrite Tongue Gel. Die bestrijdt de schadelijke bacteriën tussen je tongpapillen met zinklactaat zonder de nuttige microben in je mond ook om zeep te helpen. Met de andere kant van de tongreiniger schraap je vervolgens de aanslag gemakkelijk van je tong.
RyttPro Gum & Tongue Foam doet hetzelfde met een combinatie van natriumchloriet (gestabiliseerde chloordioxide), cetylpyridinium chloride (CPC) en zinkacetaat.
Beide middelen reinigen in combinatie met de handige tongreinigers je tong tot diep in de papillen. Maar wel met alle respect voor de mondflora.
Als je je tong gereinigd hebt, is het goed om je mond te spoelen met water om de resten tong-aanslag uit je mond te verwijderen en naspoelen met een goed mondwater.
Lees onze tips voor de specifieke factoren die witte aanslag op de tong in de hand werken.
Gebruik zuivere tandpasta en mondwater
Als je je witte tong gaat behandelen is het goed om ook je basis mondhygiëne onder de loep te nemen. Let daarbij vooral op de ingrediënten van je tandpasta en mondwater. Het evenwicht in je mondholte is niet gediend bij allerlei chemicaliën, die in veel tandpasta’s en mondwaters worden gestopt. Denk aan het bijtende SLS (sodium lauryl sulfaat), antiseptische middelen die niet alleen de schadelijke maar ook de nuttige bacteriën doden en dubieuze weekmakers en kleurstoffen.
JuliBrite kauw-tandpasta en JuliBrite mondwater helpen je om je witte tong effectief schoner te maken.
Wat te doen bij een dikke witte of gelige tong-aanslag?
Voor de echt hardnekkige gevallen van witte of gele aanslag op de tong is er Bergenfeld Tongue Serum. Je geeft de reiniging een intensieve finishing touch door na afloop van het borstelen en schrapen enkele druppels op je tong te sprenkelen. De combinatie van zink en gestabiliseerde chlorine dioxide maakt korte metten met de schadelijke, geur-producerende bacteriën zonder het natuurlijke evenwicht van de mondflora te verstoren.
De voordelen van een schone tong
Het reinigen van de tong heeft alleen maar voordelen. Als je de hoeveelheid bacteriën op je tong onder controle houdt, wordt de kans op tandvleesontstekingen, amandelstenen en cariës (gaatjes) kleiner. Je loopt ook minder kans op een slechte adem of amandelstenen.
Bovendien heeft een gezondere mond een gunstig effect op je algehele gezondheid. Terwijl wetenschappelijke onderzoeken dit inmiddels bevestigen, is het reinigen van de tong een dagelijkse routine in de eeuwenoude Indiase Ayurvedische geneeskunst. Die is vooral gericht op preventie van ziekten. In de Westerse geneeskunst krijgt het verband tussen mondgezondheid en de algehele gezondheid pas recent de nodige aandacht. De Amerikaanse specialist Dr. Nathan Bryan heeft zelfs aanwijzingen gevonden dat een evenwichtige mondflora het verouderingsproces afremt.
Wanneer moet je naar de huisarts of tandarts?
Met de juiste maatregelen en middelen kun je binnen een paar weken weer een gezonde roze tong hebben. Lukt dat niet? Dan wordt de witte aanslag mogelijk veroorzaakt door een achterliggende aandoening en is het raadzaam om naar de huisarts te gaan. Doe dat ook als je last hebt van andere symptomen in de mond, zoals een pijnlijke, branderige of geïrriteerde tong. Hetzelfde geldt voor wondjes, zweertjes of blaasjes in je mond. Je kunt natuurlijk ook je tandarts om raad vragen.
Bronnen
Health Line: 5 Reasons to Scrape Your Tongue and How to Do It
National Library of Medicine: Relationship between halitosis and periodontal disease – associated oral bacteria in tongue coatings
