Auteur: Eduard Esch – laatst bijgewerkt 7 april 2023

Omdat tandsteen een grote bedreiging vormt voor je gebit, je mondgezondheid en zelfs je algehele gezondheid, moet het regelmatig verwijderd worden. Deze behandeling, die wordt uitgevoerd door tandartsen en mondhygiënisten wordt gebitsreiniging genoemd. Misschien zie je daar tegen op. In dit artikel gaan we in op de vraag hoe pijnlijk een gebitsreiniging is en wat je zelf kunt doen om deze bezoekjes aan de tandarts zo min mogelijk te moeten afleggen.

Hoe pijnlijk is tandsteen verwijderen?

Of het verwijderen van tandsteen pijn doet is per persoon afhankelijk. De meeste mensen ervaren een gebitsreiniging niet als pijnlijk maar hooguit als wat ongemakkelijk. Zeker als het verwijderen van tandsteen regelmatig bijgehouden wordt, zul je het zelden als pijnlijk ervaren. Doorgaans wordt er dan ook geen verdoving gebruikt voor het verwijderen van tandsteen.

Het laten verwijderen van tandsteen kan wel pijnlijk zijn als:

• Er tandsteen onder het tandvlees is doorgegroeid
• Je last hebt van gevoelige tanden
• Er sprake is van tandvleesontsteking
• Je een heel lage pijngrens hebt
• Er zoveel tandsteen op je gebit zit dat de behandelaar een ultrasoon apparaat gebruikt

In die gevallen kun je ervoor kiezen om in overleg de kaken te laten verdoven. Waarschijnlijk moet je dan twee keer behandeld worden, omdat tandartsen liever niet beide kaken tegelijkertijd verdoven. Probeer het dus in eerste instantie zonder verdoving.

Tandsteen boven en onder het tandvlees

In hoeverre het verwijderen van tandsteen pijnlijk is, is afhankelijk van waar het zit. Er wordt onderscheid gemaakt in zichtbaar tandsteen op het tandglazuur (supra-gingivaal) en tandsteen onder het tandvlees (sub-gingivaal).

Tandsteen begint zich altijd af te zetten boven het tandvlees. Het verwijderen hiervan doet zelden pijn, tenzij je last hebt van gevoelige tanden. Dit beginnende, zichtbare tandsteen kun je eventueel zelf verwijderen met het juiste gereedschap.

Wordt het supra-gingivale tandsteen niet verwijderd, dan groeit het door onder het tandvlees. Dat is mogelijk omdat er tussen het tandvlees en de tanden wat ruimte zit, zo’n 1-3 mm diep, die sulcus wordt genoemd. Als je flost zie je ook dat de draad zich onder de tandvleesrand wurmt.

Tandsteen dat doorgroeit in de sulcus maakt de ruimte nog dieper. Er ontstaat dan een zogenaamde pocket, die 4 mm of dieper wordt. In zo’n pocket blijft tandplak hangen, met als gevolg nog meer tandsteen maar ook ontstekingen. Worden die verwaarloosd, dan gaat het proces steeds verder met alle gevolgen van dien. De ontsteking dringt steeds dieper door in de tandweefsels en bereikt uiteindelijk het kaakbot. Woekert de ontsteking daar door, dan kunnen tanden en kiezen los gaan zitten en uitvallen. Bovendien hebben chronische ontstekingen in de mond een fataal effect op je algehele gezondheid.

Kortom: sub-gingivaal tandsteen moet daar zo snel mogelijk weg. Dit is een specialistische behandeling die moet worden uitgevoerd door een tandarts of mondhygiënist. Afhankelijk van de diepte van de pockets kan deze behandeling pijnlijk zijn. Bovendien zal de tandarts of mondhygiënist bij een overmaat aan tandsteen een ultrasoon apparaat moeten gebruiken, dat het tandsteen lostrilt. Dit wordt over het algemeen als pijnlijker ervaren dan het handmatig verwijderen met een tandartshaakje.

Bedenk wel dat het verwijderen van sub-gingivaal tandsteen pijnlijk kan zijn, maar dat de gevolgen van het niet verwijderen vele malen erger en pijnlijker zijn.

Tandsteen voorkomen

Tandsteen is verharde tandplak, dat zich nog wel gemakkelijk laat wegpoetsen. Met een zorgvuldige mondhygiëne kun je de vorming van tandsteen minimaliseren. Daarmee voorkom je pijnlijke gebitsreinigingen met het ultrasone apparaat.

Hou je gebit zoveel mogelijk vrij van tandsteen met de volgende tips:

1. Perfecte dagelijkse mondhygiëne

Poets je tanden twee keer per dag gedurende 2 minuten. Als het even kan met een elektrische of een ultrasone tandenborstel, want die zijn net even iets beter om tandplak te verwijderen dan een handtandenborstel. Hou de tandenborstel in zo’n hoek dat je tandplak op de grens van je tanden en je tandvlees wegpoetst.

Verwijder dagelijks de tandplak uit de interdentale ruimten. Dit zijn de plekjes tussen je tanden en kiezen, waar zich tandplak gemakkelijk kan ophopen. Reinig deze plekken met flosdraad, tandenstokers en/of interdentale borsteltjes. Vergeet daarbij de achterkant van je achterste kiezen niet, een moeilijk bereikbare plek.

Spoel na het poetsen en flossen of rageren je mond met mondwater.

2. Let op de ingrediënten van je tandpasta en mondwater

Hoe gek het ook klinkt, veel mondzorgproducten bevatten ingrediënten die ronduit schadelijk zijn voor je mondgezondheid. Ze drogen de mondslijmvliezen uit, zoals alcohol. Ook verstoren ze het evenwicht van de mondflora door niet alleen schadelijke, maar ook de nuttige bacteriën te doden. En dan zitten er regelmatig dubieuze kleurstoffen in tandpasta en het bijtende SLS (sodium lauryl sulfaat) om het te laten schuimen.

RyttPro Toothpaste Magic Mint en het bijpassende mondwater RyttPro Oral Rinse vormen een veilig, maar zeer effectief alternatief. Ze bevatten de krachtige formule OZ-3X, die tandplak optimaal verwijdert zonder het natuurlijke evenwicht van je mondflora te verstoren.

RyttPro tandpasta bevat verder fluoride en gehydrateerde silicium om je tandglazuur te beschermen tegen cariës (gaatjes). Een mild schuimmiddel op basis van kokosnoot laat de tandpasta schuimen zoals je van tandpasta gewend bent, maar zonder het agressieve SLS.

Met RyttPro Toothpaste Magic Mint en RyttPro Oral Rinse verzorg en bescherm je je gebit veilig en effectief tegen tandsteen.

3. Eet en drink bewust

Tandplak is een mengsel van slijm, bacteriën en voedselresten. Als je de hele dag aan het eten en snacken bent, ben je de bacteriën als het ware aan het kweken. Het best kun je het aantal eetmomenten per dag beperken en na een maaltijd je mond spoelen met water. Niet alleen verwijder je de voedselresten, ook beginnende tandplak wordt in een vroeg stadium weggespoeld. Maak er ook een gewoonte van om water te drinken of ermee te spoelen na het nuttigen van snoep of zoete dranken.

Je mond hydrateren kun je niet genoeg doen. Vervang zoet snoep door de gebitsverzorgende kauwgom Moist-R Hydrating Chewing gum. Xylitol stimuleert je speekselklieren en belet het de bacteriën zich aan je glazuur te hechten. Het kauwen verwijdert ook nog eens tandplak tussen de poetsbeurten door. Als je niet van kauwgom houdt, zijn er de Moist-R Xylitol tablets for Dry Mouth.

4. Wees alert op tandsteen

Ook al volg je de bovenstaande tips nauwgezet op, de meeste mensen ontkomen op de lange duur niet aan tandsteen. Inspecteer je gebit regelmatig en neem direct actie als je tandsteen signaleert.

Beginnend supra-gingivaal (zichtbaar) tandsteen kun je veilig verwijderen met de zachte Moist-R Whitening Sponge. Deze innovatieve stick maakt gebruik van nano-deeltjes, die in contact met water je tanden op een diep niveau reinigen. De Moist-R Whitening Sponge verwijdert tandplak al na enige poetsbeurten. Voor tandsteen en verkleuringen op je tanden zul je de stick wel wat vaker moeten gebruiken.

Het Profi Tandartshaakje, eigenlijk een complete set van twee RVS tandartshaakjes en een mondspiegeltje, is de gebruikelijke manier om tandsteen te verwijderen. Met dit gereedschap, een goede lichtbron en een vaste hand kun je beginnend supra-gingivaal tandsteen zelf verwijderen.

Ga regelmatig naar de tandarts en mondhygiënist. Ook als je al het voorgaande doet is het goed om je gebit te laten controleren door de professional. Wat je wel bereikt door bovengenoemde maatregelen is dat deze minimaal tandsteen zal moeten wegbikken. Daardoor zal de gebitsreiniging ook niet pijnlijk zijn.

Bovengenoemde middelen vind je bij de Mondzorgzaak.nl

Bronnen

Healthline: How to remove plaque and tartar

PubMed National Library of Medicine, government of the United States: Dental calculus: recent insights into occurrence, formation, prevention, removal and oral health effects of supragingival and subgingival deposits.