Auteur: Huberta Boshaven – laatst bijgewerkt 24 mei 2024

Enamel (tandglazuur) is het hardste materiaal in het menselijk lichaam en is tegen veel bestand. De enige bedreiging vormen zuren, die de mineralen in het tandglazuur kunnen oplossen. Dit is een heel geleidelijk slijtage-proces, dat tanderosie wordt genoemd. Omdat het zo langzaam gaat is tanderosie niet gemakkelijk te herkennen. Vaak merk je het pas als het zo ver gevorderd is dat je merkbare gebitsproblemen krijgt.

In dit artikel gaan we kijken naar de oorzaken en symptomen van tanderosie en natuurlijk hoe je het kunt voorkomen.

Tanderosie behandelen of voorkomen?

Om met het slechte nieuws te beginnen, tanderosie kan niet behandeld worden zoals bijvoorbeeld cariës (gaatjes). Tot op zekere hoogte kan tandglazuur zich wel herstellen door op de zwakke plekken mineralen op te nemen uit je voedsel en tandpasta. Maar als de zuren de overhand hebben, kan dit natuurlijke herstel de slijtage niet bijbenen en slijt het tandglazuur gewoon weg.

Bij vergevorderde tanderosie verdwijnt het glazuur op de kauwvlakken en ligt het tandbeen bloot. Dan worden tanden en kiezen gevoelig en wordt het kauwen pijnlijk. De tandarts zal proberen het gebit te herstellen met vullingen, maar in ernstige gevallen kunnen inlays, facings of kronen nodig zijn.

De beste strategie is dus om tanderosie zoveel mogelijk te voorkomen.

Symptomen tanderosie

Van nature is tandglazuur meestal 2 tot 3 millimeter dik en dit super-harde laagje dient ter bescherming van de zachtere weefsels binnen in je tanden, zoals het tandbeen (dentine). Tandglazuur zorgt er ook voor dat je tanden wit lijken, want het tandbeen erin is geel.

Eén van de tekenen van tanderosie is dan ook het geler worden van de tanden. In een verder stadium worden met name de voortanden korter, dunner en doorschijnend. Hierna gaat het steeds sneller, want na het oplossen van het harde tandglazuur bereiken de zuren het onderliggende zachtere tandbeen.

Als het tandglazuur dunner wordt, worden tanden en kiezen steeds gevoeliger voor warme en koude dranken. Ook zullen vullingen boven het oppervlak van de natuurlijke tanden en kiezen uitsteken, omdat de harde vullingen niet vatbaar zijn voor de slijtage.

Waardoor wordt tanderosie veroorzaakt?

Voeding

Van suiker weet iedereen inmiddels wel dat het niet goed is voor je gebit. Schadelijke mondbacteriën zetten suikers, waaronder koolhydraten, om in zuur. Maar ook directe zuren uit voedingsmiddelen en dranken zorgen voor tanderosie.

Er is natuurlijk duidelijk zuur voedsel, zoals augurken en sommige vruchten. Minder duidelijk zijn de natuurlijke voedingszuren als citroenzuur (E330) en appelzuur (E296), die vaak aan voedingsmiddelen toegevoegd voor een frisse smaak. Bijvoorbeeld in sauzen, mayonaise en ketchup.

Dranken

Op water, melk, koffie en thee zonder smaakjes of suiker na is eigenlijk ieder drankje zuur. Hoewel frisdrank meestal zoet smaakt, zorgt appel- of citroenzuur voor de frisse smaak. Suiker of andere zoetstoffen worden aan frisdrank toegevoegd om die zure ingrediënten te maskeren. Ook light-versies, die weliswaar minder suiker bevatten, zijn even zuur als gewone frisdrank. Icetea, cocktails, mixdrankjes, sport- en energiedrankjes en wijn zijn zuur en bevorderen tanderosie.

Gek genoeg zijn zuur smakende melkproducten als karnemelk, yoghurt en yoghurtdranken niet slecht voor je tandglazuur, mits er geen suiker inzit. Ook koolzuurhoudend water slijt ondanks de naam je tandglazuur niet af.

Fruit en vruchtensap

Fruit en puur vruchtensap is gezond en noodzakelijk, maar voor je gebit is het evengoed een zuur-aanval. Puur vruchtensap is vaak zelfs nog zuurder dan frisdrank, vooral als het zuur smaakt, zoals sinaasappels, citroenen, appels, bramen, rode bessen en kiwi. Zoet fruit bevat ook zuur, zij het minder dan zure vruchten.

Droge mondklachten

Speeksel vormt de natuurlijke bescherming voor het gebit, onder andere door de zuren te neutraliseren. Als er minder speeksel in de mond zit worden de zuren langzamer geneutraliseerd, zodat de zuren langer op het tandglazuur inwerken. Daarom vergroot een droge mond, door welke oorzaak dan ook, het risico op tanderosie.

Maagzuur

Als maagzuur regelmatig in de mondholte terechtkomt door oprispingen of braken, kan het ook tanderosie bevorderen. Bijvoorbeeld bij zwangerschap, eetstoornissen of door ziekte of bestraling.

Tandenknarsen

Het tegen elkaar schuren van tanden en kiezen zorgt uiteraard voor slijtage. Bovendien kan de kracht zo groot zijn, dat er hele stukken tandglazuur van de tanden worden geslagen. Heb je last van tandenknarsen of kaakklemmen? Dan is het behalve op zoekt te gaan naar de oorzaak en die op te lossen goed om je gebit te beschermen met een knarsbitje zoals de SOVA Nightguard.

Tanderosie voorkomen

Breng het aantal eetmomenten terug tot drie maaltijden en maximaal vier tussendoortjes
Eet zuur fruit niet verspreid over de dag, maar in één keer achter elkaar
Drink geen frisdrank
Verdun vruchtensap met water om het zuurgehalte te verminderen
Slik zure dranken zo snel mogelijk door, zonder te slurpen of te nippen
Spoel je mond met water na het eten of drinken, met name na fruit, vruchtensap en alcohol

Aanpassen dagelijkse mondhygiëne

Naast de bovenstaande tips is het natuurlijk ook belangrijk om je gebit goed te verzorgen. Poets je tanden twee keer per dag met een zachte tandenborstel. Ook de ingrediënten van je mondzorg-producten verdienen extra aandacht. Gebruik een milde tandpasta en mild mondwater zonder bijtende of verzurende bestanddelen.

Tandplak verwijderen en je mondflora ondersteunen gaan heel goed samen in de volgende merken tandpasta en mondwater:

RyttPro
JuliBrite
Oxyfresh
Dr. Brite
UK Organics

Ingeval van droge mondklachten kun je je mond tussen de poetsbeurten door extra hydrateren. Dat compenseert het gebrek aan het beschermende en zuur neutraliserende speeksel. Bijvoorbeeld door Moist-R Droge Mond Spray, Moist-R Hydrating Chewing gum en/of Moist-R Xylitol tablets for Dry Mouth. Deze producten, speciaal ontwikkeld voor mensen met een droge mond, bevatten xylitol. Dat is goed voor je gebit, de zuurgraad in je mond en het stimuleert de speekselklieren.

Wanneer tanden poetsen?

Er zijn nog steeds mensen die hun tanden poetsen na het ontbijt, ook als ze fruit of jus d’orange hebben genuttigd. Dat is niet zo slim, want door de inwerking van fruitzuren wordt het tandglazuur tijdelijk wat zachter. Ga je dit kwetsbare glazuur poetsen, dan slijt het veel sneller.

Je kunt beter je mond alleen even spoelen met water na het eten of drinken van iets zuurs, al is het maar een appel. Als je ontbijt met fruit en/of vruchtensap is het veel beter om je tanden vooraf te poetsen. Tanden poetsen doe je uiteindelijk niet om etensresten te verwijderen, maar tandplak. Omdat die ’s nachts ook gevormd wordt, is tanden poetsen voor het ontbijt zeker niet zinloos. Om de zuren van je fruitontbijt weg te spoelen, spoel je je mond dan na het ontbijt met water.

Bronnen