Auteur: Elisabeth Telsa – laatst bijgewerkt 13 april 2023

Heb je last van ontstoken tandvlees? Onderneem dan meteen actie!

Ontstoken tandvlees (gingivitis) ontstaat meestal omdat er zich tandplak ophoopt in de sulcus. Dat is de ruimte die er zit tussen je tanden en je tandvlees. Bij gezond tandvlees varieert de diepte van de sulcus van 1 tot 3 mm. Hierin kan zich tandplak ophopen, een mengsel van voedselresten, speeksel en bacteriën. Wordt dat niet verwijderd, dan verhardt het zich tot tandsteen.

Gezond tandvlees is roze van kleur is en sluit goed aan op je tanden en kiezen. Ontstoken tandvlees is rood en geïrriteerd. Er kan een zwelling zijn en aanraking, bijvoorbeeld bij het  tanden poetsen, kan gevoelig of pijnlijk zijn. Ontstoken tandvlees kan ook gaan bloeden door het tanden poetsen of flossen.

Ontstoken tandvlees is meestal een chronische infectie. Hierbij kan het tandvlees zich terugtrekken. Het sluit dan niet meer goed aan op de gebitselementen, waardoor het tandvlees het gevoelige tandbeen niet meer beschermt. Tandbeen zonder de beschermende laag glazuur kan leiden tot gevoelige tanden en er kan hier gemakkelijker cariës (gaatjes) ontstaan.

Een enkele keer is er sprake van een acute tandvleesontsteking, door een streptokokken-infectie of bij zwangerschaps-gingivitis.

Waarom actie ondernemen bij ontstoken tandvlees?

Onbehandelde tandvleesontsteking kan op den duur overgaan in parodontitis. Dan is niet alleen het tandvlees ontstoken, maar breidt de infectie zich uit in de dieper gelegen weefsels rondom de tand of kies. Uiteindelijk wordt zelfs het botweefsel aangetast, wat kan dat leiden tot botafbraak en loszittende tanden en kiezen.

Hoe verder de ontsteking gaat, hoe meer ongemak die veroorzaakt. De overmaat aan bacteriën zorgt voor een slechte adem en tandvleesontsteking leidt tot pijn bij het kauwen en tanden poetsen. Daar komt nog bij dat ontstekingen in de mond negatieve invloed hebben op je algehele gezondheid.

Aan geïrriteerd of ontstoken tandvlees moet je dus direct aandacht besteden. Geïrriteerd of licht ontstoken tandvlees kun je zelf behandelen door extra aandacht te schenken aan je dagelijkse mondhygiëne. Nog beter is om ontstoken en bloedend tandvlees op die manier te voorkomen. Als je tandplak dagelijks goed verwijdert, wordt er minder tandsteen gevormd. Dit maakt de kans op tandvleesontstekingen aanzienlijk kleiner.

Soms zal ontstoken tandvlees behandeld moeten worden door de tandarts of mondhygiënist. Die zal niet alleen de ontsteking behandelen, maar ook het tandsteen verwijderen. Als je na zo’n gebitsreiniging meer aandacht besteedt aan je dagelijkse mondhygiëne, kun je tandvleesontstekingen in de toekomst voorkomen.

Oorzaken ontstoken tandvlees

Zoals vermeld is de meest voorkomende oorzaak van geïrriteerd en ontstoken tandvlees tandplak. Als je deze plakkerige mix van bacteriën, voedselresten en speeksel niet dagelijks verwijdert, blijft het zitten. Vooral de grens tussen tandvlees en tanden en de interdentale ruimten tussen je tanden en kiezen zijn plaatsen waar tandplak gemakkelijk ophoopt. Het kan zich dan verharden tot het poreuze tandsteen, waarin zich nog meer tandplak kan vestigen.

De bacteriën erin tasten het tandvlees aan, waardoor er steeds meer ruimte in de sulcus komt, die dieper dan 3 mm “pockets” worden genoemd. Hoe dieper de pockets, hoe meer bacteriën zich erin kunnen verzamelen en hoe ingrijpender de benodigde behandeling wordt.

Daarnaast zijn er nog een aantal factoren die tandvleesontstekingen, in combinatie met tandplak, bevorderen:

• Een verminderde weerstand, door wat voor oorzaak dan ook. Met een ongezond voedingspatroon krijgen de schadelijke bacteriën een extra kans het tandvlees te irriteren en ontsteken. In dat verband is vooral vitamine C belangrijk voor gezond tandvlees.

• Hormonale schommelingen, zoals in de menopauze of tijdens zwangerschap, kunnen het tandvlees gevoeliger maken voor ontstekingen.

• Roken en overmatig gebruik van alcohol zorgen ieder op zichzelf voor meer risico op tandvleesontsteking. De combinatie zorgt voor een opstapeling van deze risico’s, waarbij de giftige stoffen de mondflora aantasten en de mondholte uitdrogen.

Ontstoken tandvlees zelf behandelen

Zodra je merkt dat je tandvlees geïrriteerd is of licht ontstoken, is het belangrijk om direct maatregelen te nemen. Daarmee voorkom je dat de ontsteking steeds ernstiger wordt en voor ongemak gaat zorgen, zoals  een slechte adem, kauwen en pijn bij het tanden poetsen. 

Bovendien hebben tandvleesontstekingen een negatief effect op je algehele gezondheid, ze bevorderen bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten en neurologische aandoeningen. Verwaarloosde tandvleesontsteking gaat op den duur over in parodontitis, waarbij het botweefsel onherstelbare schade kan oplopen en je tanden en kiezen kunt verliezen.

Voldoende reden om aan de slag te gaan:

1. Een goede mondhygiëne

Het lijkt een open deur, maar dat is het zeker niet. Dat we twee keer per dag gedurende 2 minuten onze tanden moeten poetsen weten we allemaal wel. Maar een goede mondhygiëne omvat veel meer dan dat.

Poetstechniek

Allereerst is er de poetstechniek. Om de tandplak goed uit de sulcus te krijgen, de kleine ruimte tussen tanden en tandvlees, moet je de tandenborstel in een hoek van 45 graden op het gebit zetten. Denk eraan dat je tanden en kiezen 2 zijkanten en een kauwvlak hebben en dat je achterste kiezen ook een achterkant hebben.

Poets je tandvlees voorzichtig mee, niet te hard om beschadigingen te voorkomen. Met elektrische en sonische tandenborstels gaat dat zo goed als vanzelf. Bovendien zijn die beter om tandplak te verwijderen dan een handtandenborstel. Poets je toch liever met de hand? Doe het dan heel zorgvuldig en zacht. Kom je er niet uit? Vraag dan poetsinstructie aan je tandarts of mondhygiënist.

Interdentale ruimten

Ook de interdentale ruimten moeten dagelijks gereinigd worden. Dat zijn de plekjes tussen je tanden en kiezen. Tandplak hoopt zich hier gemakkelijk op en het is dan ook een uitgelezen plek voor geïrriteerd of ontstoken tandvlees. Deze plekken hou je schoon met flosdraad, tandenstokers en/of interdentale borsteltjes.

Tong reinigen

Onderzoek wijst uit dat het reinigen van de tong met een tongschraper of een speciale tongborstel de hoeveelheid schadelijke bacteriën in de mond drastisch doet afnemen. Meer dan alleen tanden poetsen. Voor een perfecte mondhygiëne en minder kans op tandvleesontstekingen is het een goede gewoonte dagelijks je tong te reinigen.

Het beste instrument daarvoor is de RyttPro Tongreiniger, die aan één kant een tongschraper is en aan de andere kant een tongborstel met zachte haartjes. In de RyttPro Schone tong Kit vind je behalve deze ingenieuze tongreiniger RyttPro Oral Foam. Hiermee kun je de reiniging tussen je tongpapillen met de tongborstel-kant nog dieper en effectiever maken. Uiteraard met effectieve, maar mondvriendelijke ingrediënten.

Ingrediënten van mondzorg-producten

Over ingrediënten gesproken, voor een goede mondhygiëne is het heel belangrijk om kritisch te zijn op de ingrediënten van je tandpasta. Hoe gek het ook lijkt, er is veel tandpasta in de handel met bijtende, verzurende of uitdrogende bestanddelen. Die tasten het evenwicht in de mondholte aan, wat op de lange duur averechts werkt om tandvleesontstekingen te voorkomen.

Uiteraard moeten de schadelijke mondbacteriën bestreden worden. Maar dat kan heel goed zonder het natuurlijke evenwicht van je mondflora te verstoren. Bijvoorbeeld met RyttPro Toothpaste Magic Mint. De krachtige formule OZ-3X reinigt je gebit door de schadelijke bacteriën te bestrijden en de zuurgraad in de mond te neutraliseren.

Na het poetsen en flossen een mondspoeling? Goed idee, mondwater spoelt de laatste restjes tandplak weg en maakt je dagelijkse mondhygiëne helemaal “af”. Maar ook bij mondwater moeten de ingrediënten mondvriendelijk zijn. Kies voor de bijbehorende RyttPro Oral Rinse.

2. Zelf tandsteen verwijderen

Supra-gingivaal (zichtbaar) tandsteen kun je eventueel zelf verwijderen. Dat bespaart je niet alleen tandartskosten, maar houdt je tanden wit en voorkomt verdere aangroei van tandsteen. Doe het alleen niet met behulp van zuren als azijn en citroensap. Tandsteen wordt daar weliswaar poreus van zodat je het gemakkelijk kan verwijderen, maar deze zuren tasten ook je tandglazuur aan.

Om zelf tandsteen te verwijderen moet je over een vaste hand beschikken en over het juiste tandheelkundige gereedschap. Beperk je tot het supra-gingivale tandsteen, dat je op je tanden kunt zien. Het verwijderen van het sub-gingivale tandsteen onder je tandvlees is echt een klus voor de tandarts of mondhygiënist.

Met het volgende gereedschap kun zelf je tandsteen verwijderen:

• De Moist-R Whitening Sponge is geen hard instrument maar een zachte spons. Toch kan het je gebit op een heel diep niveau reinigen. Het sponsje werkt op basis van het absorptievermogen van nano-deeltjes. In contact met water vormen ze nano-capillaire buisjes met een nog groter absorptievermogen. Het gumt de viezigheid als het ware van je tanden. Tandplak verdwijnt snel, maar voor het verwijderen van tandsteen zul je de spons veel vaker moeten gebruiken.

• Het traditionele instrument om tandsteen te verwijderen is een tandartshaakje. Het Profi tandartshaakje is een complete set van twee tandartshaakjes en een mondspiegeltje. Deze roestvrij stalen haakjes zijn vergelijkbaar met de tandartshaakjes die je tandarts gebruikt.

3. RyttPro Gezond Tandvlees Kit

Voor een snelle, intensieve behandeling van een beginnende tandvleesontsteking haal je alles in huis met de RyttPro Gezond Tandvlees Kit. Die bevat de bovengenoemde effectieve, mondvriendelijke RyttPro tandpasta Magic Mint en RyttPro Mondwater. Daarnaast bevat de kit een bitje, waarmee je de tandpasta ter plaatse van de ontsteking langer op je tandvlees kunt laten inwerken. Nog grondiger is om het bitje te vullen met wat RyttPro Oral Foam, die los verkrijgbaar is. In de kit is een kaakspuitje toegevoegd, waarmee je het mondwater heel gericht op de ontsteking kunt spuiten.

4. Gezonde levensstijl en gezonde voeding

Een kwestie van lange termijn, maar niet onbelangrijk in het verhelpen van tandvleesontstekingen. 

Ongezond eten zorgt voor een tekort aan mineralen en vitaminen (onder andere vitamine C) die nodig zijn om tandvlees gezond te houden. Tegelijkertijd bevat een ongezond voedingspatroon veel suikers en koolhydraten, de voeding voor de schadelijke mondbacteriën.

Ook ongezonde gewoonten als roken en overmatige alcoholconsumptie bevorderen de groei van schadelijke bacteriën in de mond. Dit zorgt voor meer tandplak en tandsteen, verzuring en een verstoring van het natuurlijke evenwicht van de mondflora. Een combinatie van roken en alcohol is helemaal funest voor het tandvlees. Om tandvleesontstekingen te verhelpen is het dus aan te raden hiermee te stoppen. Zoek zonodig hulp via de huisarts.

4. Naar de tandarts

Met de bovengenoemde maatregelen kun je een beginnende tandvleesontsteking eenvoudig de kop in drukken. Lukt het desondanks niet binnen een termijn van 2 weken, bezoek dan de tandarts of mondhygiënist. Dat geldt uiteraard ook voor een verder gevorderd geval van gingivitis, die je misschien over het hoofd hebt gezien.

Ook al kun je veel zelf doen, helemaal verlost van de tandartsbezoeken ben je niet. Regelmatige controle en gebitsreinigingen door de professional blijven noodzakelijk. De maatregelen die je zelf neemt kunnen er wel voor zorgen dat hun behandelingen minder frequent en ingrijpend zijn.

 

 

Ontstoken tandvlees voorkomen

Voorkomen is beter dan genezen is een oude en beproefde wijsheid. Uiteindelijk is het veel minder omslachtig dan tandvleesontstekingen behandelen, of je het nu zelf doet of dat behandeling door de tandarts nodig is.

De eerder genoemde punten kun je eveneens gebruiken om tandvleesontstekingen te voorkomen:

• Goede mondhygiëne met een goede poetstechniek, een goede tandenborstel, flossen en rageren, je tong reinigen en mondzorgproducten met effectieve maar veilige ingrediënten.

• Zichtbaar tandsteen verwijderen met de juiste instrumenten

• Een gezonde levensstijl

Laat, indien nodig, tandsteen tijdig verwijderen door de tandarts of mondhygiënist. Hou je gebit daarna schoon met behulp van bovenstaande tips.

Bronnen

Harvard Health Publishers: Gum disease and heart disease

PubMed National Library of Medicine, government of the United States: Dental calculus: the calcified biofilm and its role in disease development

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29194797/

Nederlands Tandarts instituut: Zelf Tandsteen Verwijderen: Wat Wel En Wat Niet Kan