Auteur: Eduard Esch – laatst bijgewerkt 26 juni 2023
Amandelstenen, ook tonsil stones genoemd, zijn doorgaans niet gevaarlijk maar wel vervelend. Soms zijn ze zo klein dat je niet eens merkt dat je ze bij je draagt, maar toch kunnen ze ook dan symptomen geven. Amandelstenen verslechteren jouw mondgezondheid en veroorzaken een slechte adem.
In dit artikel kijken we naar de symptomen van amandelstenen. Daarmee kun je hun aanwezigheid beter herkennen en passende maatregelen nemen.
Amandelstenen
Amandelstenen heten officieel tonsillolieten. Het zijn witte of lichtgele brokjes, die zich kunnen vormen in de amandelcrypten en in de groeven van de keelamandelen. Overigens zijn het niet altijd harde steentjes, het kunnen ook zachte brokjes zijn. Maar stinken doen ze allemaal.
In het ruwe lymfatische weefsel van de keelamandelen blijven gemakkelijk slijm- en bloedcellen hangen die niet goed naar buiten gewerkt worden. Daarin gedijen mondbacteriën goed en tot overmaat van ramp kunnen er ook nog eens voedselresten bijkomen. Als de boel verstopt en de rommel zich vervolgens ophoopt, wordt het een amandelsteen.
Afgezien van de zichtbare amandelstenen in de amandelcrypten en amandelen, kun je ze ook hebben in je tong-amandelen. Die zitten achterin je keel aan de basis van de tong. Na een flinke griep zijn het deze steentjes die je spontaan op kunt hoesten.
Symptomen amandelstenen
1. Een slechte adem
Het meest kenmerkende symptoom is een stinkende adem terwijl je dagelijks overal in je gebit tandplak verwijdert en je tong reinigt. Aangezien je bacteriën op andere plekken in toom houdt is er een grote kans dat je slechte adem wordt veroorzaakt door amandelstenen.
De vieze mondgeur wordt veroorzaakt door anaerobe bacteriën, die gassen uitscheiden. Methaanthiol ruikt bijvoorbeeld naar zweetvoeten of rotte kool en zwavel naar rotte eieren. Ook fosfor, waterstofsulfide, ammoniak en komen voor. Deze stoffen hebben geurtjes die je liever niet in je mond wilt hebben.
2. Een vieze smaak in je mond
Ook hier weer er vanuitgaande dat je mondhygiëne niets te wensen overlaat en dat dat dus niet de oorzaak kan zijn van de vreemde smaak in je mond. Deze wordt vaak omschreven als metalig of ijzerachtig en wordt eveneens veroorzaakt door de stoffen die de anaerobe bacteriën uitscheiden.
2. Keelklachten
Grotere amandelstenen kunnen keelklachten geven. Het begint vaak met een irritant gevoel in je keel, alsof daar iets vastzit. De boosdoener kan een amandelsteen in je tong-amandelen zijn. Het lastige is dat je deze niet in de spiegel kunt zien en dus ook niet eigenhandig verwijderen.
Maar ook amandelstenen in de amandelcrypten en amandelen kunnen keelklachten geven. Tegen de tijd dat ze de grootte van een maïskorrel bereiken kunnen ze zorgen voor keelpijn, moeite en pijn bij het slikken en zelfs oorpijn.
3. Chronisch ontstoken amandelen
Hoewel de keelamandelen bedoeld zijn om je te beschermen tegen ziekteverwekkers, kan de opgehoopte rommel in de groeven van de keelamandelen gaan irriteren of ontsteken. Gezwollen, ontstoken amandelen veroorzaken niet alleen keelpijn en een slechte adem maar bevorderen de verdere groei van amandelstenen. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij de keelamandelen chronisch ontstoken zijn en de amandelstenen steeds groter groeien.
4. Oorpijn
Amandelstenen die doorgegroeid zijn en de keelamandelen infecteren en doen opzwellen kunnen oorpijn veroorzaken.
Wat te doen bij amandelstenen?
Amandelstenen in de amandelcrypten en de keelamandelen kun je met goed licht voor de spiegel vaak wel zien. Daarnaast kun je onzichtbare hebben, bijvoorbeeld in de tong-amandelen of amandelstenen diep in de groeven van de keelamandelen.
Heb je incidenteel of regelmatig last van amandelstenen, pak dan de factoren aan die de groei van tonsil stones bevorderen. Uiteraard is een goede mondhygiëne een basisvoorwaarde, waarmee je de hoeveelheid schadelijke mondbacteriën onder controle houdt. Verwijder dagelijks alle tandplak, en vergeet de achterkant van je tong niet. Pak eventuele droge mondklachten aan en let op je voeding.
Lees hier meer over amandelstenen voorkomen.
Bij de vorming en groei van amandelstenen spelen meerdere factoren mee. Ondanks alle goede zorgen kunnen ze dus toch ontstaan. Mensen die er een abonnement op hebben zijn gewend om ze zelf te verwijderen met een wattenstaafje. Hiermee krijg je echter alleen de amandelsteentjes aan de oppervlakte te pakken. Voor dieper gelegen tonsil stones ben je aangewezen op speciale instrumenten.
Lees hier meer over amandelstenen verwijderen.
Bij ernstige keelklachten en -infecties ga je uiteraard niet zelf dokteren, maar naar de huisarts. Die kan je doorverwijzen naar een KNO arts, die je keelholte zal onderzoeken met een camera en desnoods met een MRI of CT scan.
Bronnen
National Library of Medicine: A giant tonsillolith
National Library of Medicine: Tonsillolith: a panoramic radiograph presentation
