Auteur: Eduard Esch – laatst bijgewerkt 3 mei 2023
Een tandvleesontsteking is meestal een kwestie van een verstoord evenwicht van de mondflora en een overmaat aan schadelijke bacteriën. Daarnaast kunnen andere factoren een rol spelen, variërend van te hard poetsen tot ondervoeding of een achterliggende aandoening. Uiteraard kan er zich ook een combinatie van oorzaken en factoren voordoen.
In dit artikel zetten we de meest voorkomende oorzaken en factoren op een rijtje. Zo kun je passende maatregelen nemen als je last hebt van ontstoken, gezwollen, bloedend of teruggetrokken tandvlees.
1. Tandplak en tandsteen
Gingivitis (tandvleesontsteking) wordt veroorzaakt door de bacteriën die naast voedselresten en speeksel deel uitmaken van tandplak. Als je dit onzichtbare laagje niet twee keer per dag verwijdert kweek je als het ware bacteriën in je mond. Tandplak blijft niet alleen hangen op de oppervlakten van je tanden, maar vooral ook op de grens van tanden en tandvlees en tussen je tanden en kiezen in.
Niet verwijderde tandplak verhardt zich onder invloed van mineralen als calcium tot tandsteen. Dankzij het poreuze tandsteen kan er nog meer tandplak op je gebit achterblijven, dat ook weer tandsteen wordt. Hoe langer je deze vicieuze cirkel laat voortduren, hoe harder je solliciteert naar ontstoken tandvlees en cariës (gaatjes).
Het goede nieuws is dat je deze belangrijke oorzaak van ontstoken tandvlees zelf kan verhelpen en voorkomen. Verwijder de tandplak twee keer per dag door goed te poetsen. Onderzoek wijst uit dat een elektrische tandenborstel dat beter doet dan een handtandenborstel. Reinig daarnaast dagelijks de interdentale ruimten met flosdraad, flosboogjes, tandenstokers of tandenragers (interdentale borsteltjes). Spoel daarna met een goed mondwater.
Hoe goed je tandplak ook verwijdert, op den duur zal er zich wel enige tandsteen vormen. Wees daar alert op en ga regelmatig naar de mondhygiënist of tandarts voor een gebitsreiniging. Eventueel kun je het supra-gingivale (zichtbare) tandsteen zelf verwijderen met de Moist-R Whitening Sponge of het Profi Tandartshaakje. Lees daar hier meer over.
2. Schadelijke ingrediënten in tandpasta en mondwater
Hoe gek het ook klinkt, nogal wat tandpasta’s en mondwaters bevatten ingrediënten die helemaal niet goed zijn voor je mondgezondheid. Met name in de strijd tegen ontstoken tandvlees worden agressieve antiseptische middelen als chloorhexidine, alcohol en waterstofperoxide ingezet. Die doden inderdaad de schadelijke bacteriën, maar ook de nuttige. Daarmee tasten ze het natuurlijke evenwicht in de mondholte aan. Naast antiseptische middelen als alcohol, triclosan en peroxide zitten er in dit soort producten vaak nog meer schadelijke ingrediënten, zoals SLS (sodium lauryl sulfaat) en synthetische kleur- en smaakstoffen.
Gelukkig zijn er ook mondzorg-producten die effectief de schadelijke bacteriën doden, maar dan zonder het evenwicht van de mondflora te verstoren.
De tandpasta en het mondwater van JuliBrite zijn heel effectief tegen schadelijke bacteriën en ondersteunen tegelijkertijd het evenwicht van de mondflora. Ze werken door een krachtige antibacteriële combinatie van actieve zuurstof, afkomstig van honing, en zink. Daarbij heeft het enzym hyaluronan een ontstekingsremmende en anti-oxiderende werking. Xylitol zorgt ervoor dat bacteriën zich niet aan je tandglazuur kunnen hechten en stimuleert de speekselklieren.
Met JuliBrite tandpasta en JuliBrite mondwater verwijder je tandplak en verzorg je je tandvlees optimaal.
Een ander goed alternatief is RyttPro Toothpaste Magic Mint. Ook deze tandpasta verwijdert tandplak en bestrijdt de schadelijke bacteriën. De krachtige formule OZ-3X, die bestaat uit een combinatie van gestabiliseerde chlorine dioxide, zink en cetylpyridinium chloride (CPC) doodt alleen de schadelijke bacteriën met respect voor de rest van de mondflora. Spoel na met het bijpassende mondwater RyttPro Oral Rinse.
3. Witte aanslag op je tong
De anaerobe bacteriën die tandplak vormen beperken zich niet tot je tanden. Zij vinden ook onderdak in het ruwe weefsel van de tong. Uit onderzoek blijkt dat je tanden poetsen én je tong reinigen veel meer bacteriën verwijdert dan alleen je tanden poetsen en flossen. Het loont dus zeker de moeite om je tong te reinigen in de strijd tegen ontstoken tandvlees.
Maar doe dat nooit met je tandenborstel. De borstelharen van je tandenborstel zijn te hard voor het zachte weefsel van de tong en de kop van je tandenborstel is te hoog om goed achterop je tong te kunnen reinigen.
Om je tong goed te reinigen gebruik je een tongschraper of een speciale tong-borstel. Nog beter is een combinatie van die twee.
In de RyttPro Schone Tong Kit vind je zo’n effectieve Tongreiniger, die schraper en tongborstel in één is. Je borstelt je tong met de borstelkant en schraapt daarna de aanslag met de schraper-kant van achter naar voren van je tong.
De kit bevat ook RyttPro Gum & Tongue Foam, een effectief maar mondvriendelijk middel voor een intensieve reiniging. Het is gebaseerd op de eerder genoemde krachtige combinatie van gestabiliseerde chlorine dioxide, CPC en zinkacetaat.
De JuliBrite Tongue Clean Kit is vergelijkbaar. Ook hierin een effectieve, dubbelzijdige tongreiniger en JuliBrite Tongue Gel, die met het effectieve zinklactaat de schadelijke bacteriën tussen je tongpapillen bestrijdt zonder het evenwicht van de mondflora te verstoren.
4. Droge mond
Een tekort aan speeksel is altijd in het voordeel van de schadelijke anaerobe mondbacteriën. Daarmee is het een factor die de kans op ontstoken tandvlees vergroot. Droge mondklachten (xerostomie) kunnen heel uiteenlopende oorzaken hebben. Dit varieert van bijwerkingen van medicatie en medische behandelingen, aandoeningen, stress tot het simpelweg gebruiken van mondzorg-producten met uitdrogende ingrediënten. In dit laatste geval kan de oorzaak weggenomen worden, maar dat is helaas niet altijd het geval.
Als je last hebt van een droge mond is het nog belangrijker om te kiezen voor mondvriendelijke tandpasta en mondwater. Daarnaast helpt Moist-R Verfrissende Tong Spray met xylitol om de speekselklieren te stimuleren en de slijmvliezen te hydrateren. Ook Moist-R Hydrating Chewing gum of Moist-R Xylitol tablets for Dry Mouth dragen bij aan een gezondere, gehydrateerde mondholte.
5. Ziekten
De kans op ontstoken tandvlees neemt toe bij sommige aandoeningen. Dat kan tijdelijk zijn zoals bij griep en verkoudheid, maar ook chronisch zoals bij het syndroom van Sjögren en diabetes.
Ontstoken tandvlees kan, als je mondhygiëne goed in orde is, wijzen op weerstandsproblemen. Daarom raden we aan om naar de huisarts te gaan als je, ondanks de juiste mondzorg, maar niet van je tandvleesontstekingen afkomt.
6. Zwangerschap
Door hormonale schommelingen is een zwangere vrouw extra gevoelig voor ontstoken tandvlees. Tegelijkertijd kunnen tandvleesontstekingen gezondheidsrisico’s opleveren voor moeder en ongeboren kind. Het lichaam kan bijvoorbeeld een ontstekingsreactie inzetten die leidt tot onterechte weeën. Bacteriën kunnen via de mond ook bij de placenta en de foetus terechtkomen. Tandvleesontstekingen tijdens zwangerschap zijn een hele specifieke vorm van ontstoken tandvlees, die alle aandacht verdient. Lees er hier meer over.
7. Ondervoeding
Ondervoeding, meestal geen kwestie van te weinig maar van kwalitatief slechte voeding, zorgt eveneens voor een verminderde weerstand. Bekend is natuurlijk dat vitamine C een cruciale rol speelt in het gezond houden van het tandvlees. Naast een goede mondhygiëne is een gezond voedingspatroon belangrijk om het tandvlees sterk te houden.
8. Roken en overmatig alcoholgebruik
Rokers hebben vele malen meer kans op een tandvleesontsteking dan niet-rokers. Giftige en hete dampen drogen de mond uit en irriteren de zachte weefsels in de mond, waaronder het tandvlees. De geïnhaleerde giftige stoffen verstoren de mondflora aanzienlijk en belemmeren het herstel van het tandvlees.
Ook alcohol is in feite een giftige stof die de mondflora verziekt en ervoor zorgt dat de natuurlijke afweer in de mond wordt afgebroken. Daarbij droogt alcohol de mond uit, wat de mondbacteriën altijd in de kaart speelt.
9. Te hard poetsen
Met een elektrische tandenborstel zal het niet zo snel gebeuren, maar met een harde handtandenborstel kun je je tandvlees beschadigen en irriteren. Als je echt heel hard poetst kan het zelfs gaan bloeden. Daarnaast kun je je tandglazuur beschadigen als de haren van de tandenborstel te hard zijn. Als je de neiging hebt om te hard te duwen tijden het tanden poetsen is het beter om een zachte tandenborstel te gebruiken.
10. Scherpe randjes
Nog meer mechanisch leed. Scherpe randjes van afgebroken kiezen of kronen en kapotte vullingen kunnen het tandvlees beschadigen en irriteren. Als de natuurlijke afweer niet optimaal is kunnen zich in de wondjes bacteriën ophopen en een tandvleesontsteking veroorzaken.
Laat kapotte gebitselementen daarom direct repareren door de tandarts. Hetzelfde geldt voor de scherpe randjes van een beugel of van een kunstgebit. Het is niet de bedoeling dat deze hulpmiddelen je tandvlees beschadigen, dus laat ze zo snel mogelijk aanpassen.
Tot slot
Om ontstoken tandvlees te voorkomen is een goede dagelijkse mondhygiëne essentieel. Soms moet je echter nog iets meer doen. Een beginnende tandvleesontsteking of irritatie kun je eventueel zelf behandelen. Kies daarvoor de juiste middelen met effectieve maar mondvriendelijke ingrediënten. Krijg je de ontsteking niet onder controle, wacht dan niet te lang om naar de tandarts te gaan.
Daarnaast blijven regelmatige controle en gebitsreiniging door de tandarts en/of mondhygiënist nodig, hoe goed je je gebit ook verzorgt.
Bronnen
National Library of Medicine: A review of factors influencing the incidence and severity of plaque-induced gingivitis
National Library of Medicine: Toothbrushing versus toothbrushing plus tongue cleaning in reducing halitosis and tongue coating: a systematic review and meta-analysis
