Auteur: Eduard Esch – laatst bijgewerkt 8 juli 2023

Een slechte adem is een nette manier om aan te geven dat je uit je mond stinkt. Daar zit nagenoeg niemand op te wachten, maar het ingewikkelde is dat je het zelf niet altijd door hebt. In dit artikel gaan we in op de mogelijke oorzaken en gevolgen van een slechte adem (halitose of foeter ex ore) en natuurlijk ook wat je er tegen kunt doen.

Slechte adem oorzaken

Hoewel er meerdere oorzaken mogelijk zijn, komt een slechte adem voor 85% van de gevallen uit de mondholte. De stank komt meestal niet uit de maag, zoals men vroeger wel dacht, maar wordt veroorzaakt door een teveel aan anaerobe bacteriën in de mond.

Anaerobe bacteriën

Dat zijn bacteriën die gedijen in zuurstofarme omgevingen. Deze pestkoppen hebben zelf geen geur, maar zij zetten suikers, waaronder ook koolhydraten vallen, om in ontzettend stinkende gassen. Je kunt je voorstellen dat de zogenaamde zwavelachtige gassen, waaronder ammoniak en waterstofsulfide, niet zo lekker ruiken.

Anaerobe bacteriën kunnen zich op verschillende plekken in je mond verschansen. Allereerst maken ze samen met speeksel en voedselrestjes deel uit van tandplak. Dit mengsel vormt een dun laagje op je gebit, op de grens van tanden en tandvlees en tussen je tanden. Verwijder je dat niet dagelijks, dan loop je niet alleen kans op een slechte adem maar ook op cariës (gaatjes), gele tanden en tandvleesontstekingen. Ontstoken tandvlees werkt als een magneet op de schadelijke bacteriën, zodat deze infectie vervolgens nog eens bijdraagt aan een slechte adem.

Vieze smaak in de mond

Dezelfde anaerobe bacteriën kunnen een vieze, bittere of metalige smaak in je mond veroorzaken. Hoe erger het natuurlijke evenwicht in de mondholte verstoord is, hoe sterker die vieze smaak in je mond wordt. Bovendien loop je in deze fase een groot risico dat ook de schimmel Candida albicans gaat woekeren en een orale schimmelinfectie veroorzaakt.

Bacteriën op je tong

Je tong, en zeker de ruwe achterkant, is een gezellige hangplek voor de schadelijke anaerobe bacteriën. Tussen de smaak- en tongpapillen kunnen gemakkelijk piepkleine voedselresten blijven hangen, die voor de bacteriën een overvloedige maaltijd vormen.

Zelfs mensen die veel werk maken van hun mondhygiëne en dagelijkse de tandplak nauwgezet van hun gebit verwijderen, zien de achterkant van hun tong vaak over het hoofd. Zo kun je, ondanks dat je je gebit perfect verzorgd, toch een slechte adem hebben door een overmaat aan schadelijke bacteriën.

Amandelstenen

Amandelstenen, officieel tonsillolieten en populair tonsil stones genaamd, zijn witte tot lichtgele brokjes of steentjes. Ze kunnen zich in je keelamandelen of in je amandelcrypten bevinden, dus achterin je keel. Vanwege hun samenstelling stinken ze een uur in de wind en veroorzaken dan ook geheid een slechte adem.

Lees hier meer over amandelstenen.

Verstoorde mondflora en/of droge mond

Anaerobe bacteriën kunnen ook gaan woekeren als het natuurlijke evenwicht van de mondflora is verstoord. Dat kan gebeuren door het gebruik van tandpasta en mondwater met schadelijke ingrediënten of door een tekort aan speeksel. Droge mondklachten spelen de schadelijke bacteriën altijd in de kaart. Speeksel is namelijk zuurstofrijk om ze in toom te houden. Droge mondklachten kunnen heel verschillende oorzaken hebben.

Lees hier meer over een droge mond en wat je ertegen kunt doen.

Het effect van een tekort aan speeksel is duidelijk te merken bij de zogenaamde “ochtend-halitose”. Als je slaapt drogen de mondslijmvliezen uit, zeker als je ook nog met je mond open slaapt. Na het tanden poetsen of het ontbijt verdwijnt deze tijdelijke mondgeur.

Eten, drinken en roken

Andere tijdelijke vormen van een slechte adem komen doordat je iets genuttigd hebt, zoals een maaltijd met veel knoflook of een overmaat aan alcohol. Roken geeft eveneens een vieze mondgeur. Van de walm van knoflook, een nachtje doorzakken of veel roken kunnen anderen terugdeinzen, maar dit valt niet onder halitose.

Stank afkomstig uit de neusholte

Soms zitten de bacteriën die een slechte adem veroorzaken niet in de mond, maar daarboven in de neusholte. Bij een verkoudheid of bijholteontsteking kan de concentratie aan bacteriën zo hoog zijn, dat hier een vieze geur vanaf komt.

Ook is er de zogenaamde post-nasale drip. Dit is een natuurlijke reactie op een teveel aan neusslijm. Om te voorkomen dat de druk daar onhoudbaar wordt, druppelt het teveel aan snot de keelholte in.

Onderliggende ziekte

Slechts een klein percentage van de gevallen van halitose wordt veroorzaakt door een onderliggende ziekte, zoals bijvoorbeeld maagklachten. In de meeste gevallen is halitose een kwestie van de bovengenoemde anaerobe bacteriën en kun je het zelf oplossen met meer aandacht voor je mondhygiëne. Is dat niet het geval, ga dan naar de huisarts.

Hier kun je meer lezen over een slechte adem door maag- en darmklachten.

Gevolgen van een slechte adem

Allereerst zijn de oorzaken van halitose nooit gunstig voor de mondgezondheid. Met andere woorden, heb je last van een slechte adem dan is er meestal iets aan de hand in je mond. Dat kan niet verwijderde tandplak zijn, een witte of gelige aanslag op de tong of een tandvleesontsteking. Hoe dan ook, een verslechterde mondgezondheid is niet bevorderlijk voor het behoud van je gebit.

Een vieze mondgeur heeft echter nog meer gevolgen. Mensen kunnen je uit de weg gaan omdat ze tijdens een gesprek met jou getrakteerd worden op een ondraaglijke stank. Uiteraard maakt je dit onzeker en dat kan leiden tot een gebrek aan zelfvertrouwen. Vervolgens kan dit je sociale leven negatief beïnvloeden.

Beide gevolgen van een slechte adem zijn ongewenst. En let op, je hebt niet altijd zelf door dat je last hebt van een slechte adem. Aan je eigen geur ben je nu eenmaal gewend.

Wat te doen aan een slechte adem?

Tot zover de oorzaken en gevolgen van halitose. Nu is het tijd om aan de slag te gaan en de kwaliteit van je adem te verbeteren.

Begin bij het begin: test de kwaliteit van je adem

Zoals boven al vermeld: je hebt niet altijd zelf door dat je een slechte adem hebt omdat je gewend bent aan je eigen geur. Klassieke methoden om je adem te testen zijn bijvoorbeeld tegen een spiegel uitademen of aan de rug van je hand likken en dan ruiken. Veel betrouwbaarder is de Hali-Q Ademtester. Deze test de kwaliteit van je adem snel en nauwkeurig door deze te analyseren op het gehalte zwavelachtige gassen.

Is je adem in orde, dan kun je voorlopig zeker van je zaak zijn. Geeft de Hali-Q ademtester aan dat de kwaliteit van je adem te wensen overlaat, ga dan over tot de hierna volgende stappen.

Andersom komt ook voor: mensen die ervan overtuigd zijn een slechte adem te hebben en zich daarvoor schamen, terwijl hun adem gewoon fris is. Ook in die gevallen is het goed om te testen in hoeverre je adem stinkt. Slaat de Hali-Q Ademtester geen alarm, dan kun je onzekerheid laten varen.

Schadelijke bacteriën bestrijden zonder de mondflora te verstoren

Hoe wonderlijk ook, veel tandpasta’s en mondwaters bevatten ingrediënten die je mondflora verstoren. Antiseptische middelen als alcohol, chloorhexidine en triclosan doden bacteriën. Ze maken echter geen onderscheid in schadelijke en nuttige microben, waardoor ze je mondflora verstoren. En juist het evenwicht daarvan is belangrijk om de schadelijke bacteriën onder controle te houden.

Daarnaast zit er in dergelijke tandpasta’s en mondwaters vaak het schuimende bestanddeel SLS

(sodium lauryl sulfaat) dat de mondslijmvliezen irriteert. Ook hoge concentraties menthol en andere prikkende ingrediënten komen voor, die niet anders doen dan jou het idee geven dat het “sterk spul” is.

Beter kies je voor milde mondzorg-middelen, die weliswaar de schadelijke bacteriën effectief bestrijden maar ook de mondflora respecteren. Dat is mogelijk met tandpasta en mondwater van JuliBrite, RyttPro en Oxyfresh.

JuliBrite tandpasta heeft een unieke formule waarin actieve zuurstof en zink de schadelijke bacteriën doden zonder het evenwicht van de mondflora aan te tasten. Het natuurlijke enzym hyaluronan heeft een ontstekingsremmende werking. Even effectief als chloorhexidine, maar met respect voor de rest van de mondflora. De toegevoegde natuurlijke zoetstof xylitol remt tandplak af, helpt cariës (gaatjes) voorkomen en stimuleert de speekselklieren door de koele, frisse smaak.

Ook RyttPro Toothpaste Magic Mint bestrijdt de anaerobe bacteriën met respect voor de mondflora. De krachtige formule OZ-3X is een zeer effectieve combinatie van actieve zuurstof (gestabiliseerde chlorine dioxide), zink en cetylpyridinium chloride (CPC). Deze tandpasta stabiliseert de zuurgraad in de mond.

Oxyfresh Original toothpaste is een derde optie. Deze bevat de actieve zuurstofformule Oxygene, die samen met zink de schadelijke bacteriën doodt maar de rest van de mondflora intact laat. De natuurlijke zoetstof xylitol houdt het tandglazuur glad en zorgt samen met milde, natuurlijke mint- en citroenolie voor een verfrissende smaak. Het is geen dikke witte tandpasta, maar een transparante gel. Het voordeel daarvan is dat de kleine moleculen van de gel dieper in de weefsels kunnen doordringen en daardoor meer schadelijke bacteriën uitschakelen.

Alle drie deze tandpasta’s bevatten geen schadelijke, mondflora-verstorende ingrediënten of dubieuze chemicaliën als parabenen, ftalaten of kunstmatige smaak- of kleurstoffen. Je kunt ook bij deze merken terecht voor veilig mondwater, met effectieve maar mondvriendelijke formules.

Reinig je tong dagelijks

Zelfs mensen die hun gebit perfect verzorgen zien een belangrijke bron van een slechte adem vaak over het hoofd. De achterkant van je tong is ruw en er blijft gemakkelijk witte aanslag tussen de tong- en smaakpapillen hangen, waar bacteriën welig tieren.

Je tong poetsen met je tandenborstel is een slecht idee. Je tandenborstel is bedoeld voor je tandglazuur, waardoor de haren veel te grof en te hard zijn voor je tongweefsel. De kop van je tandenborstel is ook nog eens te hoog om juist de achterkant van je tong goed te reinigen.

Gebruik een tongschraper of een speciale tongborstel, die fijne zachte borstelhaartjes heeft. Een tongreiniger die zowel een borstel- als een schraperkant heeft is nog beter. Met die van RyttPro en JuliBrite kun je je tong goed schoon houden. Beiden hebben in hun Schone tong Pakket behalve de tongreiniger ook een product dat je inborstelt en een minuut laat inwerken. Daarna schraap je met de schraperkant de gel of foam samen met de aanslag van je tong.

Nog schoner met Oral icon Tonsil serum

Heb je het idee dat je slechte adem van je tong afkomstig is, dan kun je na het reinigen je tong nog eens extra ontsmetten op een mondvriendelijke manier. Een paar druppeltjes Oral icon Tonsil serum achterop je tong en in je keel doden de schadelijke bacteriën en neutraliseren hun stinkende gassen. Zonder dat het natuurlijke evenwicht van de mondflora aangetast wordt.

Voorkom of verwijder amandelstenen

Amandelstenen, klein of groot, staan garant voor een stinkende adem. Ook hierin zijn het de bacteriën die de stank uitscheiden. Amandelstenen kunnen zich bevinden in de amandelcrypten, in de groeven van de keelamandelen en in de tong-amandelen. Deze laatste kun je niet zien, want die zitten helemaal achterin aan de basis van je tong. Amandelstenen in je amandelen en in de crypten kun je vaak wel zien.

Lees hier meer over hoe je amandelstenen zoveel mogelijk kunt voorkomen of afremmen en wat je kunt doen om ze zelf gemakkelijk te verwijderen.

Behandel droge mondklachten

Een tekort aan speeksel tast het evenwicht van de mondflora aan en werkt een slechte adem en andere mondproblemen als tandvleesontsteking en cariës (gaatjes) in de hand. Als je last hebt van droge mondklachten, door welke oorzaak dan ook, besteed daar dan aandacht aan. Kies allereerst voor tandpasta en mondwater met de juiste ingrediënten, zoals die van JuliBrite, Oxyfresh of RyttPro.

Hydrateer je mond extra in de loop van de dag met speciale producten tegen een droge mond. Spray bijvoorbeeld een paar keer per dag met Moist-R Moisturizing Mouth Spray. En snoep Moist-R Hydrating Chewing gum of Moist-R Xylitol tablets for Dry Mouth. Dat zijn gebits-verzorgende kauwgom en tabletten met de natuurlijke zoetstof xylitol. De frisse koele smaak ervan stimuleert de speekselklieren.

Neusholte schoon houden

Een enkele keer komt een slechte adem uit de neusholte. Bij verkoudheid, griep en allergie is het goed om de neusslijmvliezen te kalmeren en de bacteriën aldaar te bestrijden met natuurlijke middelen. Zo maak je ook de post-nasale drip, de natuurlijke afvoer van snot naar de keelholte, schoner.

TonsilFresh Nasal Sinus Drops bestaan uit een zoutoplossing, waar ook xylitol aan is toegevoegd. Beide ingrediënten zijn natuurlijk en heel effectief bij de bestrijding van bacteriën. Met een schonere post-nasale drip voorkom je een slechte adem, amandelstenen en een toename van witte aanslag op je tong.

Tot slot

Is je dagelijkse mondhygiëne tip top in orde en heb je, ondanks dat je alle bovenstaande factoren gecheckt hebt, nog steeds een slechte adem? Bestreek dat dan met de tandarts of de huisarts. Mogelijk is er sprake van een onderliggende ziekte, die niet op te lossen is met een goede mondhygiëne.

Bronnen